शेतजमिनीच्या मालकी हक्काचे दस्तऐवज, जमिनीची माहिती, पीक तपशील आणि जमिनीवरील कोणतेही हक्क दर्शवणारा दस्तऐवज म्हणजे “सातबारा उतारा”. महाराष्ट्रातील शेतकरी, जमीन धारक, आणि मालमत्ता खरेदी करणाऱ्यांसाठी हा दस्तऐवज अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. सध्या डिजिटल युगात सरकारने या सातबारा उताऱ्याला ऑनलाईन मोफत पाहण्याची व डाउनलोड करण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे.
या लेखात आपण “7/12 ऑनलाइन डाउनलोड” कसा करावा, यासाठी लागणारी प्रक्रिया, आवश्यक माहिती, फायदे आणि महत्त्व या सर्व गोष्टींची सविस्तर माहिती पाहणार आहोत.
सातबारा (7/12) उतारा म्हणजे काय?
“सातबारा” म्हणजेच 7/12 उतारा, हा महाराष्ट्रातील राजस्व खात्याद्वारे दिला जाणारा एक अधिकृत दस्तऐवज आहे. यात खालील माहिती असते:
- शेतकऱ्याचे/जमिनीच्या मालकाचे नाव
- जमिनीचा गट नंबर / सर्वे नंबर
- शेतीची एकूण जमीन (क्षेत्रफळ)
- पीक पद्धती व पीकाचे प्रकार
- कुणावर हक्क आहेत (उदा. बँकेचे कर्ज, गहाण इ.)
- जमिनीवरील हक्क, अधिकार, वाद वगैरे
सातबारा उतारा का आवश्यक आहे?
- शेतीसाठी कर्ज घेण्यासाठी
- मालकीचे पुरावे सादर करण्यासाठी
- जमिनीचा व्यवहार करताना
- सरकारी योजना लाभ घेण्यासाठी
- उत्पन्नाचा दाखला सादर करताना
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाची माहिती – सातबारा (7/12) उतारा कसा ऑनलाईन पाहायचा?
मित्रांनो, जर तुम्ही शेतकरी असाल, तर तुमच्याकडे सातबारा (7/12) उतारा असणे अत्यंत गरजेचे आहे. कारण या उताऱ्यामध्ये एखाद्या जमिनीची मालकी कोणाकडे आहे, किती क्षेत्रफळ आहे, कोणते पीक घेतले गेले आहे, तसेच कोणते हक्क प्रस्थापित आहेत, याबाबतची सविस्तर माहिती दिलेली असते. त्यामुळे जमीन खरेदी-विक्री, कर्जासाठी अर्ज, तसेच विविध शासकीय योजनांचा लाभ घेण्यासाठी सातबारा उतारा आवश्यक ठरतो.
सातबारा हा उतारा महाराष्ट्र राज्यातील प्रत्येक जिल्ह्याने डिजिटल स्वरूपात जतन केलेला असून, तुम्ही तो आता घरबसल्या महाभूमी अभिलेख (Mahabhulekh) या अधिकृत पोर्टलवरून अगदी मोफत पाहू शकता.
एक गोष्ट लक्षात घ्या – ऑनलाईन पाहिलेला उतारा हा माहितीकरिता योग्य असला तरी शासकीय कामांसाठी डिजिटल स्वाक्षरी असलेला अधिकृत उतारा लागतो. हा लेख वाचून तुम्ही सातबारा ऑनलाईन कसा पाहायचा ते पूर्णपणे शिकू शकता. चला तर मग जाणून घेऊया सातबारा उतारा ऑनलाईन कसा पाहायचा ते स्टेप बाय स्टेप.
ऑनलाईन सातबारा (7/12) कसा पाहायचा? – स्टेप बाय स्टेप
स्टेप 1: अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या
सर्वप्रथम, खाली दिलेल्या महाभूमी अभिलेखच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या:
👉 https://bhulekh.mahabhumi.gov.in
स्टेप 2: तुमचा विभाग निवडा
वेबसाईट उघडल्यानंतर एक नवीन पेज ओपन होईल. येथे तुम्हाला महाराष्ट्रातील खालील प्रमुख विभागांपैकी एक निवडायचा आहे:
- अमरावती
- औरंगाबाद
- कोकण
- नागपूर
- नाशिक
- पुणे
तुमच्या जिल्ह्याला अनुसरून योग्य विभाग निवडून “Go” बटणावर क्लिक करा.
स्टेप 3: जिल्हा, तालुका व गाव निवडा
आता पुढच्या पेजवर तुम्हाला:
- 7/12 (सातबारा) किंवा 8A अशा दोन पर्याय दिसतील.
- “7/12 उतारा” हा पर्याय निवडा.
- त्यानंतर तुमचा जिल्हा, तालुका आणि गावाचे नाव निवडा.
स्टेप 4: शोधासाठी माहिती भरा
पुढे, शोध घेण्यासाठी तुमच्याकडे सर्वे नंबर, गट नंबर किंवा खातेदाराचे नाव असणे आवश्यक आहे.
- जर सर्वे नंबर माहीत असेल तर तो टाका.
- जर नसेल, तर खातेदाराचे नाव किंवा आडनाव टाका.
- त्यानंतर ‘शोधा’ (Search) बटणावर क्लिक करा.
- जर तुम्ही नाव टाकले असेल, तर खाली त्या नावाशी संबंधित लोकांची यादी दिसेल. त्यातून तुमचे नाव शोधा आणि त्यावर क्लिक करा.
स्टेप 5: मोबाईल नंबर टाका
तुमचा उतारा पाहण्यासाठी एकदा तुमचा मोबाईल नंबर टाकावा लागतो. मोबाईल नंबर भरून “7/12 पहा” बटणावर क्लिक करा.
स्टेप 6: कॅप्चा कोड भरा
सुरक्षेकरिता एक Captcha Code दिसेल, तो अचूक टाका आणि Verify बटणावर क्लिक करा.
स्टेप 7: सातबारा उतारा पाहा
आता तुमच्या स्क्रीनवर तुमचा सातबारा उतारा उघडेल.
यामध्ये खालील माहिती दिसेल:
- मालकाचे नाव
- सर्वे नंबर / गट नंबर
- क्षेत्रफळ (हेक्टर्स / आर)
- पीकाचे प्रकार
- जमिनीवरील हक्क (उदा. बँकेचे कर्ज)
- आणि इतर महत्त्वाची नोंदी
सातबारा उतारा ऑनलाईन मिळवण्याचा फायदा
- वेळ वाचतो: गाव कार्यालयात जायची गरज नाही.
- मोफत सेवा: कोणतेही शुल्क भरावे लागत नाही.
- घरबसल्या सेवा: मोबाईल किंवा संगणकावर मिळवता येतो.
- डिजिटल सत्यता: ई-उताऱ्यावर QR कोड असतो जो सत्यता दर्शवतो.
- सुरक्षित व सोपा उपयोग: आवश्यक तेव्हा सहज मिळवता येतो.
सातबारा उताऱ्यासाठी आवश्यक असलेली माहिती
- गावाचे नाव
- गट नंबर किंवा खातेदाराचे नाव
- जिल्हा व तालुका
- मोबाईल नंबर (काही वेळेस OTP सत्यापनासाठी)
मोबाईलवरून 7/12 कसा डाउनलोड करावा?
- MAHA BHUMI App वापरा (Mobile App)
- Google Play Store वरून “Mahabhumi Abhilekh” किंवा “Maha Bhulekh” App डाउनलोड करा.
- अॅपमध्ये लॉगिन करा, गाव व गट नंबर टाका.
- तुमचा सातबारा PDF स्वरूपात डाउनलोड करा.
सातबारा उताऱ्याचे QR कोड महत्त्व
- डिजिटल सातबारा उताऱ्यावर असलेला QR कोड अधिकृत मानला जातो.
- कोणत्याही अधिकाऱ्याद्वारे तपासता येतो.
- त्यामुळे कागदपत्र खरे आहे का हे समजते.
सातबारा उताऱ्याचे प्रकार
| प्रकार | माहिती |
|---|---|
| 7/12 उतारा | मालकाचे नाव, क्षेत्रफळ, पीक, हक्क यांची माहिती |
| 8A उतारा | जमिनीचा धारक/मालक आणि मिळकत क्रमांक |
| फेरफार नोंद | जमिनीवर झालेले बदल (खरेदी, वारसा, इ.) |
महत्वाची वेबसाईट लिंक्स
| वेबसाईट | वापर |
|---|---|
| https://bhulekh.mahabhumi.gov.in | 7/12 व 8A उतारे |
| https://digitalsatbara.mahabhumi.gov.in | डिजिटल 7/12 डाउनलोड |
| https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in | विविध सरकारी सेवा |
सातबारा उतारा म्हणजेच 7/12 हे शेतजमिनीवरील सर्वांत महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. सरकारने दिलेल्या ऑनलाईन सुविधेमुळे हा उतारा मिळवणं आता अतिशय सोपं आणि विनामूल्य झालं आहे. शेतकरी, जमीन धारक, आणि सामान्य नागरिकांनी या सुविधेचा लाभ घ्यावा व वेळ, पैसा आणि मेहनत वाचवावी.
घरबसल्या मोबाईलवरून देखील तुम्ही सातबारा उतारा काही मिनिटांत डाउनलोड करू शकता.